Is de menselijke geest bij geboorte een 'onbeschreven blad' en dus beïnvloedbaar door opvoeders, leraren en politici? Alles lijkt daar op te wijzen, zozeer dat we ons nauwelijks kunnen voorstellen dat het niet zo is. Maar als niettemin uit wetenschappelijk onderzoek het tegendeel zou blijken, wat dan? Als karakter en intelligentie bij geboorte grotendeels vastliggen, als verschillen tussen man en vrouw biologisch bepaald zijn, als een neiging tot misdaad of juist tot heldhaftigheid in de genen zit, als wij kortom géén onbeschreven blad zijn, wat blijft er dan over van het ideaal van maatschappelijke gelijkheid? Hoe kan persoonlijke en sociale verantwoordelijkheid dan nog bestaan? Zijn wij dan nog wel autonome individuen?
‍
Steven Pinker laat zien dat de doctrine van Het Onbeschreven Blad inderdaad onhoudbaar is gebleken, net als de daar nauw mee samenhangende noties van De Nobele Wilde ('de mens is van nature goed') en De Geest in de Machine ('in ons zit een autonome ziel die vrije keuzes maakt'). Maar Pinker toont ook aan dat we onze idealen van gelijkheid en vrijheid daarmee niet hoeven op te geven. En evenmin zijn racisme en sexisme nu wetenschappelijk gelegitimeerd. Hij verbindt de nieuwste inzichten van de evolutionaire psychologie met het moderne mensbeeld. In grootse stijl laat hij zien dat wij wetenschap en kennis over onszelf niet hoeven te vrezen en dat ouders, onderwijzers en politici daar juist veel baat bij kunnen hebben. Het onbeschreven blad is verplichte kost voor iedereen die zonder vooroordelen wil nadenken over wat het betekent om mens te zijn.