Susan Smit: "Madame Bovary moet ik om de paar jaar herlezen; dat moet gewoon! Het is weliswaar geschreven vanuit een man, maar die tijd waarin vrouwen vastzaten in een keurslijf dat vind ik altijd heel schrijnend." – Bron

Susan Smit: "Godenslaap van Erwin Mortier is mijn favoriet aller tijden. Mortier is een subliem voorbeeld van het gebruik maken van alle mogelijkheden van de taal. Ik vind met Godenslaap dat ik het af en toe even moet doorbladeren om de moed te vatten om zelf ook buiten de lijntjes te durven kleuren. Van het boek kocht ik 10 exemplaren om cadeau te doen aan iedereen die ik vond dat het moest lezen… Zo goed vond ik die." – Bron

Susan Smit: "Toen ik 16 was kwam dit boek uit. Dit was voor het eerst dat een liefdesgeschiedenis echt vanuit een vrouw, mét seksualiteit, is beschreven. Zonder de clichématigheid van het overdonderd worden door een man." – Bron

Susan Smit over boeken waarbij ze moest huilen: "Een verhaal over een huwelijksnacht die faliekant misloopt. De mogelijkheden, de misverstanden, het weifelende tussen man en vrouw… Het speelt zich af in de jaren 50 waar veel vrouwen en mannen niet weten wat er van hun verwacht wordt tijdens zo’n huwelijksnacht. En uiteindelijk vinden ze elkaar niet… Nou ja, tragische liefde daar ben ik een ‘sucker’ voor." – Bron

Susan Smit: "Het verhaal is nooit een reden voor mij om een boek te herlezen, want je weet al hoe het afloopt. Maar ik ben op zoek naar een bepaalde sfeer. Net als wanneer je naar een stad gaat als Parijs gaat om een sfeer te voelen en proeven, zo ga ik op zoek naar een boek met een bepaalde sfeer om me in onder te dompelen. Zo lees ik iedere mei opnieuw Mei van Herman Gorter. Dat zijn elfjes en vlindertjes en blijheid en dauwdruppels. Het is heel romantisch, maar het is niet mierzoet." – Bron

Susan Smit over het boek dat haar het meest gevormd heeft als vrouw: "Starhawk is een ecofeminist en zo voel ik mezelf ook. Iemand in wie de natuur eigenlijk een spirituele leraar is. Iemand in wie de natuur zelf ook levend is; een goddelijke vonk in zich heeft. ‘Zo boven zo beneden’ zeggen de heksen. Starhawk heeft ook iets activistisch, dus een soort spiritualiteit die niet alleen maar navelstaren is. Wel naar binnen gaan, want dat is heel belangrijk, maar ook ‘hoe geef ik het handen en voeten in de buitenwereld’. ‘Wat kan ik bijdragen aan een betere wereld?’. Starhawk heeft mij écht geïnspireerd. Helaas heb ik haar nooit mogen ontmoeten." – Bron

Susan Smit: "Ik heb net Intermezzo van Sally Rooney gelezen; wat ik zo’n prachtig voorbeeld vind van hoe kwetsbaar je bent wanneer je verliefd bent." – Bron

Susan Smit: "De gebroeders Leeuwenhart las mijn meester voor in klas 6 en dat vond ik magisch. Het gaat over het leven na de dood en twee broers die elkaar zoeken. Die wereld die Astrid Lindgren heeft geschapen vond ik zo logisch. Het riep in mij iets ouds op." – Bron

Susan Smit over haar Guilty Pleasure: "Vroeger toen ik studeerde las ik Nancy Friday. Dit boek van Gillian Anderson gaat ook alle kanten op; het zijn allemaal anonieme seksuele fantasieën van vrouwen. Dit is écht een ‘Guilty pleasure’! Hierbij denk je: ‘mijn god! Wat moet ik met mezelf aan!" – Bron

Susan Smit: "Zij roept beelden op, ze vergroot, verkleind, slaat een andere weg in. Het is verrassend en soms onnavolgbaar en dan weer heel diep. Dit kun je ook blijven herlezen, maar niet in een keer. Dat vind ik het mooie aan dichtbundels; je neemt van een bonbonnetje ook niet in een keer de hele doos." – Bron

Susan Smit: "Ik kreeg ‘De profeet’ tientallen jaren geleden van een vriend. Er was net een liefde gestrand en daar hadden we over zitten praten. Hij moet mijn verwarring hebben gezien en daar moest de Libanese dichter Khalil Gibran aan te pas komen, vond hij. Hij had er een briefje in gestoken dat er nog steeds in zit, waarin hij refereert aan de zin ‘vul elkaars beker, maar drink niet uit elkaars beker’. Steun en help elkaar, maar maak de problemen van de ander niet tot de jouwe. Ik was destijds bijna verdronken in de beker van de ander.

In de romantische liefde moet ik mezelf steeds voorhouden dat je je niet volkomen met elkaar hoeft te vermengen om volledig lief te hebben. Het is tegelijk mijn grote behoefte en diepe angst, zoals verlatings- en bindingsangst eigenlijk ook één zijn. Je wilt je zo graag verbinden, maar je durft niet goed. Je verwart overgave met jezelf uitleveren en weifelt." – Bron

Susan Smit: "‘Zoek niet naar heling / aan de voeten van degenen / die je gebroken hebben.’ Ik moet dit gedicht van Rupi Kaur zo’n achthonderd keer gelezen hebben na een pijnlijke liefdesbreuk. Ik las het eerst steeds nadat ik ernaar zocht en de deksel op mijn neus kreeg. Daarna las ik het om mezelf ervan te weerhouden ernaar te zoeken en ik bleef het lezen totdat elke neiging in me om naar liefde op de verkeerde plek te zoeken was verdwenen. Soms is poëzie beter dan therapie.

Rupi Kaur, een Indiaas-Canadese dichter, kunstenaar, illustrator, Instagramicoon en performer, weet het een en ander van liefdespijn, maar ook van huiselijk geweld en verkrachting. Ze schrijft het allemaal op; het lijden en het liefhebben, het breken en het helen, met scherp gekraste illustraties erbij. In haar bekendste bundel ‘Melk en honing’ zijn haar wonden en verrukkingen even rauw als dichterlijk beschreven, wat het verwarrende gebied dat seksualiteit en relaties voor zoveel vrouwen is, verheldert. Ze zet als een alchemist pijn om in schoonheid." – Bron

Susan Smit: "‘Rainer Maria Rilke hield een jongeman die dichter wilde worden voor om zich toch vooral naar binnen te keren en te verzinken in zijn eigen wereld. In het prachtige kleinood ‘Brieven aan een jonge dichter’, dat bij mij op de salontafel ligt omdat ik er nooit genoeg van krijg om erin te bladeren, schrijft Rilke over het belang van eenzaamheid voor de mens. ‘Voel uzelf aan de tand en onderzoek de diepten waaraan uw leven zich ontspringt.’
‍
Rilke heeft gelijk. Er is moed voor nodig om jezelf te ontmoeten, want als het wezenlijke zich aan een mens opdringt is dat niet altijd een plezierige aangelegenheid. Alles wat je denkt te zijn ontkomen, alles wat je hebt buitengesloten of verzwegen zal je in de stilte aan een verhoor onderwerpen. Laat er leegte zijn. Wees niet bang voor het niets, het niet-weten, in het vertrouwen dat het zich zal vullen met iets wat passend en van belang is." – Bron

Susan Smit: "‘De roman, die toen ik jong was via mijn moeder het huis binnen kwam en me definitief bevrijdde van mijn gevoel ‘anders te zijn’, was ‘Het huis met de geesten’. Isabel Allende beschrijft het in verbinding staan met het bovennatuurlijke (wat ik ervoer) heel onnadrukkelijk en terloops. Het neemt een vanzelfsprekende plek in in het kleurrijke leven van een familie in Zuid-Amerika en Clara in het bijzonder. Geesten horen bij de levenden, zoals wijn bij een maaltijd hoort.

Mijn eigen wijze moeder stelde me gerust door te zeggen: ‘Je hoeft niet bang voor ze te zijn, want zij zijn geest en wij zijn geest én lichaam.’ Dat we destijds hierover met mijn vader of anderen zouden praten was ondenkbaar en onnodig. En nu had ik ook nog Clara." – Bron