Lees je zelf veel?
‍Ja, hoewel ik vroeger een hekel had aan lezen. Zo haalde ik een 3 op het vwo voor ‘gedichtanalyse’. Door de verplichting kreeg ik een afkeer van lezen, terwijl ik het als kind heerlijk vond. Later heb ik het weer opgepakt; lezen brengt me zoveel indrukken en inspiratie!

Waar ben je, na het overwinnen van je aversie, mee begonnen?
‍Een heel oud boek: Ik droomde van Afrika van Kuki Gallmann. Het is een levensbeschrijving over Kuki’s droom om in Afrika te gaan leven. Het boek beschrijft hoe ze van Italië naar Kenia verhuist en alles wat ze daar meemaakt. Ze wil haar eigen leven volgen en trouw aan zichzelf blijven. Dat boek bracht me echt weer op gang.

Is het belangrijk voor je dat een boek ‘waargebeurd’ is?
‍Interessante vraag. Ik lees van alles, maar ken je de boeken van Griet Op de Beeck? Die waardeer ik heel erg. Er zit zowel fictie als non-fictie in. Als het goed gaat met haar personages, dan voldoen ze aan de wetmatigheden, die ik beschrijf vanuit het systemische veld aan de hand van de metafoor van de fontein. Die boeken die kloppen dus! Diep van binnen zitten in systemen en het leven wetmatigheden. Als je die kent, kun je ze vóór - in plaats van tegen - je gebruiken. Die principes werken vaak door in familiesystemen. Als je daar bepaalde dingen met je innerlijk houding tot stand brengt, vertaalt zich dat door naar je dagelijks leven. Daarom vind ik de boeken van Griet zo boeiend: als het goed gaat met de persoon die ze beschrijft, dan volgt ze die wetmatigheden, waarvan de meeste mensen zich niet bewust zijn, maar wat toevallig mijn vakgebied is, namelijk het systemische perspectief. Als dat in een verhaal niet klopt, dan heb ik het al snel gehad met een boek.

‍

Diep van binnen zitten in systemen en het leven wetmatigheden. Als je die kent, kun je ze vóór - in plaats van tegen - je gebruiken.

Is dat niet gewoon beroepsdeformatie?
‍Haha, die kan ik helaas niet meer uitzetten. Dat lukt me niet meer.

‍Maar gaat het dan vooral om de uitdieping van de karakters?
‍Dat hoort er ook wel bij, maar het gaat mij echt om de wetmatigheden, waar we ons vaak nog onvoldoende van bewust zijn. Iedereen kent zwaartekracht en weet dat een steen vanzelf naar beneden valt. In (familie)systemen zitten ook wetmatigheden, die nog niet zo bekend zijn, maar waarmee we allemaal te maken hebben. Als je die toepast, volgt er een natuurlijke flow. Dat geldt dus ook voor de onzichtbare principes in familiesystemen. 

Kun je daar een specifiek voorbeeld van geven? Voor jou is dit natuurlijk gesneden koek, maar voor anderen wellicht niet.
‍De metafoor van de fontein gaat over het biologische systeem van je herkomst. Dat lijkt op een fontein met meerdere waterbakken. Bovenin staan je voorouders, dan je opa’s en oma’s, vervolgens je biologische ouders. Daaronder sta je zelf, met eventuele broers, zussen, halfbroers, halfzussen, miskramen, geaborteerde kinderen en alle kinderen die je vader verder misschien nog gemaakt heeft. Jouw kinderen staan daar dan weer onder. Iedereen heeft zijn eigen plek. Als je met je innerlijke houding op jouw plek in de fontein staat en alle anderen ook hun plek gunt, dan pak je de onzichtbare stroming op, die zo essentieel is voor je innerlijke rust en vrede met jezelf. Of te wel, je voelt je meer voldaan, goed en gezond. Het tegenovergestelde geldt voor mensen die niet op de juiste plek staan. Ze hebben vaak moeite met autoriteit, kunnen zich slecht verbinden, komen in een burn-out terecht, voelen zich altijd schuldig of roepen dat alles energie kost. Van hen kunnen we zeggen dat zij niet op hun eigen plek in de fontein staan, maar ergens naar boven zijn opgestegen in die onzichtbare fontein. Daardoor moeten ze alles op eigen kracht doen.

Als je je vader innerlijk niet bij je hebt, als hij dus niet boven je staat in de fontein, krijg je bewijsdrang. Ook als je succesvol bent; je blijft onverzadigbaar. Hetzelfde geldt voor je moeder. Als zij niet goed staat, kun je je nooit goed verbinden met anderen, wat gevolgen heeft voor je liefdesleven. Op het moment dat je altijd voor je ouders hebt gezorgd of heel boos op hen bent geweest en hebt veroordeeld, heb je tekorten opgelopen. Dat tekort ga je claimen bij je partner, bij de overheid, op je werk, maar ook bij je kinderen. Hoe minder we van dat soort gedoe hebben, hoe meer energie we kunnen steken in de dingen waar het echt om gaat. Mijn missie in het leven is dan ook: volgende generaties systemisch ‘schoner’ en minder belast laten zijn. 

Lees je puur ter verrijking van je kennis of haal je ook ontspanning uit boeken?
‍Ook wel ontspanning, maar mijn vakgebied blijft me altijd boeien. In de basis heeft mijn drang om te lezen te maken met mijn waarden. Een van mijn waarden is kwaliteit. Iets moet goed zijn; ik heb een hekel aan boeken waarin de ‘dt’s’ niet kloppen of die niet voldoende onderbouwd zijn. Een andere waarde is groei. Ik wil zelf groeien en waardeer die groei ook in anderen. Ik kies dus eerder voor dat soort boeken. En ik heb ook nog de waarde ‘avontuur’. Ik hoef niet te bungeejumpen, maar ben wel op Antarctica geweest, heb een boek geschreven. Dat is voor mij avontuur.
 

Als we het dan toch over boeken hebben, wat lees je zelf?
‍Het eerste boek is Tao en de kunst van familieopstellingen van Elmer Hendrix. Een beetje een boek voor mensen die coach zijn of andere mensen willen begeleiden. Hij beschrijft een boeiende en fascinerende levensfilosofie, inclusief de gepaste houding van iemand die andere mensen wil coachen. Hij is de persoon die ik het meest als mijn leermeester respecteer. 

‍

Op het spirituele vlak zit heel veel hocus-pocus, wierook en tromgeroffel. Dan ben je bij mij aan het verkeerde adres.

En waar ligt dat dan aan?
‍Ik vind hem wijs en hij haalt alle franje van iets af. Op het spirituele vlak zit heel veel hocus-pocus, wierook en tromgeroffel. Dan ben je bij mij aan het verkeerde adres: ik ben erg ‘down to earth’. Elmer is in staat de essentie bloot te leggen, dat is voor mij heel wezenlijk. Daarom is hij heel bijzonder voor me.

En verder?
‍Bert Hellinger, een geestelijk vader van het systemische werk en familieopstellingen, heeft veel boeken geschreven. Eentje die ik erg mooi vind, heeft een briljante titel: De kunst van het helpen. Wanneer help je iemand nou echt? Je hebt de term ‘curling ouders’: ouders die alle obstakels en pijntjes voor hun kinderen wegnemen. Veel van die kinderen gaan de mist in. Ze hebben geen zelfvertrouwen of doorzettingsvermogen. Soms moet je iemand even laten worstelen om zelf antwoorden te vinden. Maar we houden het vaak zelf niet uit, omdat we niet willen zien, dat het niet goed gaat met een ander. Terwijl diegene juist gebaat kan zijn met het zelf uitzoeken, zelf klooien. Daarom is De kunst van het helpen zo’n mooi boek; ben je iemand aan het helpen of ben je je eigen ongemak aan het wegwerken?

De Eckart Tolles kan ik natuurlijk noemen, maar in het verlengde daarvan noem ik graag De diamant in jezelf van Gangaji. Een boek dat gaat over het loslaten van bepaalde thema’s waardoor je in het hier-en-nu kunt leren staan. Een ‘nu’ dat niet zo vervuild is door het verleden of angst voor de toekomst.

Gaat dat over identificatie met je gedachten?
‍Een beetje wel, maar dan zit je toch al meer in het volgende boeken op mijn lijstje. Master your mindset en Je bent zoals je denkt van Michael Pilarczyk. Die boeken gaan over het programmeren en het schoonmaken van je overtuigingen. Over het kweken van discipline. Pilarczyk is goed in het stellen van de juiste vragen. Hij heeft een praktisch meerstappenplan dat je helpt bij het bereiken van doelen. Dat heb je soms ook gewoon nodig: een routekaart.

‍

Goede boeken kunnen je helpen bij het herkaderen van je mindset, bij het verwerken van dingen in je hoofd én in je lichaam. Maar je moet het uiteindelijk altijd zelf doen.

Ik denk dat boeken altijd resoneren op de thema’s die jóu raken. Goede boeken kunnen je dus helpen bij het herkaderen van je mindset, bij het verwerken van dingen in je hoofd én in je lichaam. Maar je moet het uiteindelijk altijd zelf doen. Ik kan als coach bijvoorbeeld alleen maar dingen aanreiken; ik kan jou niet veranderen.

Het volgende boek is van Jed McKenna: Spirituele verlichting? Vergeet het maar! Ik vind hem geweldig doordat hij alle franje er vanaf haalt. Hij brengt het terug tot de essentie, met een partij humor; daar kan ik echt van genieten.

Een heel praktisch boek is Rake vragen van Siets Bakker. Familie- of organisatieopstellingen zijn een manier om de diepte zichtbaar te maken waar je vaak mee te maken hebt, maar die je met je hoofd slecht kunt waarnemen. Dit boek geeft een aantal vragen die je kunt stellen om die onderstromen bloot te leggen. Het is heel praktisch toepasbaar en voor dagelijks gebruik.

Mijn favoriete kinderboek is Paultje en het paarse krijtje, geschreven door Crockett Johnson en vertaald door Annie M.G. Schmidt. Het is echt te schattig voor woorden. Paultje heeft een paars krijtje waarmee hij alles kan tekenen. Als hij zich in bed ligt te vervelen, tekent hij een maan met een touwtje naar beneden. Als hij honger krijgt, tekent hij een appelboom of allemaal pasteitjes. Hij werkt zich in de shit als hij per ongeluk een draak tekent. Hij beleeft allerlei avonturen, maar uiteindelijk tekent hij zijn eigen huisje en komt hij daar gelukkig weer terecht. Ik geef dit boek vaak aan volwassenen. Net als De kleine prins (Antoine de Saint-Exupéry, red.) zit er een dubbele bodem in. Briljant in zijn eenvoud.

Verder hou ik van Dagboek van een geisha van Arthur Golden. En ik kan heel erg genieten van De zeven zussen van Lucinda Riley. Lekker verstand op nul, maar het is goed geschreven en er zit veel geschiedenis en cultuur in. En toch weer een beetje in mijn vakgebied: Siddhartha van Hermann Hesse. Lang geleden was mijn vader leraar Duits. Toen ik voor mijn lijst moest gaan lezen, zei hij dat ik Siddharta maar eens moest proberen. Een schot in de roos, zeker omdat hij het heeft aanbevolen, natuurlijk. 

Ik ben in 2008 voor mezelf begonnen en ben trouw aan mezelf gebleven. Heb alleen maar gedaan wat me zelf veel voldoening geeft.

‍

Je verkocht ruim 100.000 exemplaren van je boek en hebt lange wachtlijsten in je praktijk. Hoe verklaar je je eigen succes?
‍Het lijkt alsof het niet over mij gaat. Ik ben in 2008 voor mezelf begonnen en ben trouw aan mezelf gebleven. Heb alleen maar gedaan wat me zelf veel voldoening geeft. Dat het bijproduct een bepaalde bekendheid is, dat ik op straat aangesproken word of dat mensen een handtekening vragen, is heel raar. Het mooie is wel dat ik er veel mooie mensen door ontmoet. Maar het allerbelangrijkste is dat ik dankbaar ben dat ik via de metafoor van ‘De fontein’ kan bijdragen aan de kwaliteit van leven van anderen. Elke dag krijg ik mail van mensen die me laten weten dat mijn boeken iets goeds tot stand hebben gebracht in hun leven. En waarom de fontein zoveel mensen raakt: iedereen heeft een familiesysteem van herkomst en herhalende patronen. 

Over mooie mensen gesproken: van welk inspirerend persoon zou je zelf graag leestips krijgen?
‍Ik zou Koningin Maxima graag willen ontmoeten. Ik vind het bijzonder knap hoe zij dingen neerzet. Of Robert Dijkgraaf, echt fantastisch dat hij minister van onderwijs is geworden. Fijn dat zulke heldere mensen op dat soort plekken zitten. Wie ik ook erg respecteer en om wie ik echt moet lachen, is Tom Waes. Vooral de ‘oude Tom’/Tomtesterom, toen hij zichzelf constant uitdaagde. Met hem zou ik graag een avondje uit eten gaan om gesprekken over het leven te hebben.

–––––––––––––––––

Bekijk hier alle door Els van Steijn aanbevolen boeken.

De boeken van Els zijn verkrijgbaar via Libris.nl en Bol.com. Volg haar op Instagram en Facebook of bezoek elsvansteijn.nl voor coaching en opstellingen.