Hoe ziet je boekenkast eruit?
‍Ik heb een chaotisch werkkamertje waarin mijn schoonvader allemaal planken heeft getimmerd. Die zijn inmiddels helemaal door gaan hangen van het aantal boeken dat erop staat. Dat komt omdat ik heel veel boeken krijg.

En lees je die ook allemaal?
‍Nee! Ik lees wel vaak stukjes, maar ik krijg er veel te veel. Ik ben altijd blij als ik iets krijg, maar ik doe er vervolgens helemaal niks mee. Het is eigenlijk afschuwelijk om te zeggen, maar àls ik al lees dan doe ik dat op mijn e-reader. Vanwege tijdgebrek lees ik helemaal niet zoveel. Alleen ’s nachts, in gestolen tijd. Vooral als ik zelf met een boek bezig ben, lees ik weinig. Ik wil dan vooral ‘maken’. Maar als ik lees, merk ik dat het goed voor me is, ik word er echt rustig van.

Hoe bepaal je wat je wel of niet leest?
‍Het moet me meteen grijpen, maar dat is eigenlijk niet eerlijk; soms moet je even moeite doen voor iets. ’s nachts lees ik vaak - op mijn telefoon - een aantal beginnen van boeken, puur om te kijken welk begin me het meest pakt.

‍

Weinig mensen nemen nog de tijd om een boek te lezen. En dat neem ik ze niet kwalijk. Je moet gewoon zorgen dat je boeiend genoeg bent.

‍

Je had het al even over het maakproces. Wat schrijf je op dit moment?
‍Ik ben op dit moment eens literaire horror/thriller aan het schrijven. Dan lees ik veel meesters van het genre - Stephen King, Edgar Allen Poe -, puur om te kijken wat zij doen om spanning op te bouwen en vast te houden. Ik vind het heel erg kut om dan te merken dat ik Stephen King niet meer goed vind. Daar ben ik echt overheen gegroeid; het is eigenlijk niet zo goed geschreven.
‍
Dat komt ook door de tijd waarin we leven. Er is zoveel en alles gaat zo snel dat het moeilijk is om een traag medium als een boek schokkend of interessant te laten zijn. Weinig mensen nemen nog de tijd om een boek te lezen. En dat neem ik ze niet kwalijk. Je moet gewoon zorgen dat je boeiend genoeg bent.

Pussy Album is uit 2016, Nouveau Fuck is van twee jaar geleden en al die tijd heb ik nog geen nieuwe roman geschreven. Ik ben gewoon traag, traag, traag. Wel schrijf ik veel voor bladen enzo, maar dan is het niet meer leuk om daarna nog meer te gaan schrijven. Ik schrijf graag als ik weg ben. Nouveau Fuck heb ik op vakantie in Thailand geschreven. Eigenlijk was ik nu ook weer van plan om weg te gaan. Maar we gaan niet in verband met covid.

Wanneer moet het boek klaar zijn?
‍Maart 2022 óf maart 2023. Mijn uitgever is erg coulant, haha. Na Pussy Album heb ik ze Nouveau Fuck gegeven als zoethoudertje. Ik dacht ‘ik schrijf gewoon snel iets voor de Boekenweek.’ Gelukkig heeft Nijgh & Van Ditmar veel vertrouwen in me. Er zeurt nooit iemand aan mijn hoofd, het is gewoon fantastisch. Ik zit gelukkig ook niet vast aan een beurs van het Letterenfonds, ofzo. En dat is maar goed ook; ik had dat geld allang opgemaakt zonder dat er ook maar één letter op papier staat!

Je schuwt de controverse niet en bent niet bang om heilige huisjes, zoals vrouwelijke seks, omver te schoppen. Is het ontregelen - ook bij het schrijven van bijvoorbeeld horror - altijd het doel?
‍Jazeker, ik vind het mooi om een ‘slechte’ vrouw naar een hoger plan te tillen. Ze is niet alleen misantropisch en vies, maar heeft ook slechte gedachten en smerige seks. Ze is alles wat een vrouw eigenlijk niet mag zijn. Mijn nieuwe hoofdpersoon mag rechtstreeks naar het kwaad gaan, echt slecht zijn.

Pussy Album was een soort onderzoek naar het bestaansrecht van de vrouwelijke antiheld. In mijn komende boek wil ik ‘het intrinsieke kwaad’ en de agressie in vrouwen onderzoeken. Als je nu kwade vrouwen tegenkomt in de literatuur, is dat altijd als reactie op iets wat hun is aangedaan. Ik wil kijken hoe het is als dat niet zo is. Een vrouwelijke vorm van American Psycho. Dat boek schudt je echt door elkaar. In tegenstelling tot zoveel wat gewoon saai is. Dat kan gewoon op de boekenberg. Dat geldt niet alleen voor boeken, maar ook voor films en comedy. Ik weet op basis van de titel al of iets goed is. En de kans dat een boek of film met een kut-titel toch goed is? Die is echt heel klein.

Over saaie boeken gesproken, welk boek zou je als eerste op de boekenberg gooien?
‍Eigenlijk alle Nederlandse boeken, behalve die van mij en die van Marieke (Lucas Rijneveld, red); zij is gewoon echt goed. Oh, weet je wiens oeuvre helemaal weg mag? Herman Brusselmans! Zijn oeuvre is een berg op zich en ik heb al een aantal columns geschreven over zijn zelfdeflatie. Door zo ontzettend veel te produceren, lijkt het alsof hij niet meer kijkt of iets wel goed is of niet. Dat vind ik eigenlijk niet kunnen. Ga dan iets nuttigs doen, in een plantsoen werken ofzo. Ik zeg het wel uit liefde, Herman was vroeger mijn held.

Op je site prijs je je beste boek al aan: Het ritsloze nummer van Erica Jong?
‍Nou, dat is mijn favoriete seksboek. Daar word ik namelijk altijd voor gevraagd. Als het daar niet om gaat, zou ik American Psycho kiezen. Ablutions en Fight Club zijn ook goed. Het moeten boeken zijn die schuren, die sap in hun zinnen hebben, zoals Bukowski zou zeggen. We need to talk about Kevin is ook een schitterend boek waar alles in zit: tragiek, liefde, horror, afschuw. Toen ik het uit had heb ik drie dagen lopen janken. Als het mij lukt zoiets te schrijven, zou ik heel gelukkig zijn. Het gaat over de moeilijke liefde - of het gebrek daaraan? - tussen een moeder en haar kind. Maar het beste boek? Misschien wel gewoon De Avonden: Nederlands èn duister.
‍

Er moeten nieuwe dingen gebeuren in de literatuur.

Zit er als auteur ook een De Avonden in je?
‍Ik denk dat Pussy Album mijn Avonden is. Maar dat hele coming of age is iets wat we nu wel kennen; het concept werkt niet meer. Er moeten nieuwe dingen gebeuren in de literatuur.

‍Je vertelde ooit dat je van Oprah hebt geleerd elke dag op te schrijven waarvoor je dankbaar bent. Lees je wel eens zelfhulpboeken?
‍Ik probeer het wel eens, maar hou er meestal snel mee op. Wat ik wel heel leuk vind, is filosofieboeken lezen. Mijn favoriet in dat genre is Aldus sprak Zarathustra; Nietzsche was niet alleen filosoof, maar kon ook echt schrijven. Heidegger is ook wel leuk, maar hij schreef niet lekker. Nietzsche is gewoon een beuker, die slaat je een beetje voor je kop.‍
‍

Nietzsche is gewoon een beuker, die slaat je een beetje voor je kop.

‍
Zoek je dat gebeuk ook in poëzie?
‍Nee, bij poëzie houd ik van het tegenovergestelde. Bijvoorbeeld Slauerhoff, hij schrijft heel mooi en romantisch. Als ik lees wil ik geraakt worden. Het is dan mooi om voor je kop geslagen te worden, maar het is ook fijn om een heel zachte zoen op je wang te krijgen.

Je vertaalt zelf poëzie; hoe doe je dat?
Elke vertaling is in principe een verkrachting van het origineel. Ik ga heel erg voor het ritme, maar er zijn verschillende methodes. Anderen vinden dat je de perfecte woorden moet kiezen. Ik vind dat minder belangrijk; voor mij moet het swingen. In literatuur geldt dat voor mij ook, ik denk dat ik een ‘muzikale’ schrijver ben. Ik wil de cadans geen geweld aandoen. Stel dat je een woord van twee lettergrepen vanuit het Engels vertaalt en je gaat het met drie lettergrepen vertalen; dat wil ik niet. Het blijft een compromis tussen stijl, vorm en ritme. Ook in mijn romans vind ik muziek heel belangrijk. Ik schrijf ze als een compositie. Pussy Album was de negende van Mahler, Nouveau Fuck was gangster rap en mijn nieuwe boek wordt Arvo Pärt. 

‍Had je graag het gedicht van Amanda Gorman vertaald?
‍Ja en ik denk ook dat ik het goed had gekund, maar ik vind Zaire Krieger, de vrouw die het nu heeft gedaan verreweg de beste keuze. 
‍

Elke vertaling is in principe een verkrachting van het origineel.

‍
‍En wat vind je van de publieke verontwaardiging die door de vertaling ontstond?
‍Ik snap het punt wel; de overweging om haar te kiezen was niet zuiver. Mensen die de ophef overdreven vonden zeggen dan: je moet de beste kiezen, niet degene met de juiste huidskleur. Maar dat is in deze discussie geen zuiver argument want als je de meest geschikte persoon voor de klus wilt, kies je ook niet per se degene die de Booker Prize gewonnen heeft; je kiest degene die écht het beste is voor de klus. Maar moderne ophef wordt ophef om de ophef; iedereen wordt alleen nog maar kwaad. Het is goed dat iedereen zich nu kan uiten en een groot bereik heeft, maar daardoor zijn alle stemmen constant te horen. Er is altijd iemand boos en dat is voor kunst heel vervelend.
‍

Als je aan alles toegeeft, maak je het equivalent van liftmuziek. 

‍

Begrens jij jezelf in bepaalde onderwerpen?
‍Ik vind het jammer dat woorden verdwijnen. Het ligt aan de betekenis die we aan die woorden geven terwijl de woorden zelf er niks aan kunnen doen. Woorden zijn de spons van ons. Ik wil mensen niet voor het hoofd stoten en censureer mezelf daarom wel eens, maar er zit wel een grens aan. Als je aan alles toegeeft, maak je het equivalent van liftmuziek. 

‍Laten we daar vooral van wegblijven en het even hebben over wat tips. Heb je nog verborgen parels?
Wilde Rozen, een lesbische schelmenroman vol seks (Damesschrijfbrigade Dorcas, red). Dat heb ik met ogen op steeltjes gelezen, echt een parel! Ik las vroeger sowieso de Bouquetreeks, maar helaas kan ik dat ook niet meer verdragen. 

En House of Leaves van Mark Danielewski. Een heel spannend fantastisch geschreven boek, misschien wel de enige literaire horror die ik ken.

‍En met wie zou je graag een avondje gaan stappen?
‍Met Bukowski natuurlijk, lekker een avondje zuipen. Van de levenden zou ik Lionel Shriver (We need to talk about Kevin, red.) wel willen ontmoeten, al is zij wel een raar rechts wijf geworden. Met de dichter Joseph Brodsky had ik ook wel een wodka willen drinken. Of Dylan Thomas, Baudelaire, Dorothy Parker … gewoon al die zuiplappen!

Favoriete kinderboek?
‍Pluk! Annie M.G. Schmidt, zeker weten. En Madelief van Guus Kuijer. Hij leeft nog en zit op Twitter (↗), heerlijk. Een fris geluid tussen al die zeikerds in. Extra pluim voor Guus.

Van welke inspirerende Belg(en) of Nederlander(s) zou jij graag boekentips willen horen?
‍Dirk de Wachter is wel iemand die ik echt bewonder. En anders zou ik wel iets willen horen van iemand waar ik lijnrecht tegenover sta. Een rechtse politicus als Thierry Baudet of Gideon van Meijeren. Ze mogen dan wel alleen fictie noemen. Geen stoffige conservatieve filosofen.

Als Thierry te erg is dan lees ik graag boekenadvies van mensen die nooit voor zoiets gevraagd worden. Vanessa ofzo. Conny Breukhoven. Of iemand als Bobbi Eden of Kim Holland. Vrouwen van wie veel te snel wordt aangenomen dat ze niet lezen.
‍

Ik wil gewoon een nieuwe draai geven aan liefde. I’m bringing liefde back!

‍
‍En tot slot, favoriete boekverfilming?
‍The Shining, terwijl Stephen King het een slechte film vond. Hij heeft gewoon een slechtere smaak dan wat je met zijn boeken kunt doen, haha. Hij is wel vaker goed verfilmd, Carrie is ook geweldig. Ik blijf altijd fan, maar kan zijn boeken niet meer verdragen. Ik hoop dat ik het beter doe.

Ik wil horror maken, maar hoop dat ik er ook iets van tederheid in kan schrijven. Tederheid die tegenwoordig bijna gênant is en waarvan ik wil dat die terugkomt. Mooi, zonder dat het kitsch is. Ik wil gewoon een nieuwe draai geven aan liefde. I’m bringing liefde back!

‍

———————
‍

Bekijk hier alle door Stella Bergsma aanbevolen boeken. Volg Stella op Instagram of Twitter.

Seintje ontvangen wanneer er een nieuw interview online staat? Meld je dan hier aan voor de nieuwsbrief of volg Boekdelen via Instagram, Facebook of Twitter.