Marian, je zit momenteel op Ibiza. Hoe is het daar?
‍Ik dacht dat ik hier veel werk zou kunnen verzetten. Dat valt tegen, maar het is gezellig om bij mijn vriendin te zijn. Ik heb hier een aantal boeken naar toe laten sturen en morgenavond heb ik een signeersessie ergens. Op Ibiza gebeurt heel veel onverwacht; van mijn planning komt niets terecht. Ik moet maandag iets inleveren, maar heb nog geen idee hoe ik het afkrijg. 

‍Wat verwacht je van zo’n boekpresentatie op Ibiza?
‍Helemaal niets haha! Het stelt allemaal niet zoveel voor, we zien het wel! 

‍Hoe komt het dat je boek zoveel aandacht krijgt?
‍Omdat het een ontzettend goed boek is, natuurlijk! Maar het sóórt boek, dat ik de schrijver ben én dat er veel vraag naar is, maken het blijkbaar interessant. Afgaande op de reacties, zijn mensen echt blij met het boek, ik krijg elke dag bedankmailtjes. De nood is ook wel heel hoog, denk ik. Door de afgelopen twee jaar is angst een groot thema in onze maatschappij. Ik ben in 2018 al met het schrijven begonnen, en het was passender geweest als het tijdens de pandemie was uitgekomen, maar toen was ik nog niet zover.
‍

Kijk, met het lezen van een boek ga je het niet redden. Er kunnen kwartjes vallen, maar als je echt iets wilt bereiken, moet je iets gaan doen!

‍

‍Je bent zelf vrij kritisch over andere zelfhulpboeken. Hoe verhoudt jouw boek zich daartoe?
‍Kijk, met het lezen van een boek ga je het niet redden. Er kunnen kwartjes vallen, maar als je echt iets wilt bereiken, moet je iets gaan doen! Veel mensen deinzen daar voor terug. Dan kun je zeggen of schrijven wat je wilt, maar blijft het trekken aan een dood paard. In mijn boek breng ik psychologie, neurologie en spiritualiteit samen. Over het algemeen gaat een boek over een van de drie. Ik leg het in mijn boek redelijk simpel uit, waardoor mensen snel inzichten krijgen waarmee ze dan wel nog aan de slag moeten. Maar … ik weet niet meer wat de vraag was, maar dit is het antwoord.

‍Ik las een stuk over je innerlijke criticus. Het lijkt alsof jouw boek wel de spijker op de kop slaat.
‍Mooi dat je dat zegt. Zolang je niet weet wat je ego is en wat dat doet, ben je kansloos. Het gaat erom je niet langer te identificeren met je ego. Te voelen dat je meer bent dan dat. Als je altijd met het ego bezig bent, blaast het zichzelf op. Ik ging bijvoorbeeld zeggen dat het heel goed met me ging, terwijl dat helemaal niet zo was. Dan wordt het ingewikkeld, ook in relatie tot anderen. Je ego is verraderlijk en het gaat erom dat je je daar bewust van wordt. Dan komen dingen op een andere manier binnen en ga je er anders naar kijken. 

‍Interessant wat je zegt over ego, zeker vanwege je acteercarrière. Dat lijkt me bij uitstek een vak waarin je ego nogal opgeblazen wordt?
‍Dat is goed opgemerkt. Ik heb een paar succesvolle periodes gehad als actrice; nou, dan berg je maar! Laat ik zeggen dat divagedrag mij ook niet vreemd is. Dat is allemaal een opgeblazen ego. Helaas moet je eerst tegen een betonnen muur lopen, voor je tot inkeer komt. Die muur ben ik wel tegengekomen. Ik ben al heel lang met spiritualiteit bezig en dat heeft mijn carrière niet altijd goed gedaan. Ik was al vrij jong hyperbewust en had daar ook last van op het toneel. Dus die spirituele ontwikkeling, die voor mij een behoorlijke botsauto was, heeft me best wel in de weg gezeten.

‍Heb je spijt van je vroegere ik? 
‍Nee, dat hoort bij het leven. Het zijn ervaringen waardoor ik nu wijzer ben. Je leert van fouten maken. Dat is jammer, maar het is wel zo! Hoe meer fouten je maakt, waar je van leert - dat is wel een belangrijke voorwaarde -, hoe verder je komt. En zo’n erge diva was ik nu ook weer niet. In vergelijking met een hoop anderen viel het gelukkig heel erg mee! 

‍

Dankzij één boek ben ik heel belangrijke dingen gaan begrijpen: A return to love van Marianne Williamson

‍
‍Heb je ook goede zelfhulpboeken gelezen op je ‘reis’?
‍Dankzij één boek ben ik heel belangrijke dingen gaan begrijpen: A return to love (Terugkeer naar liefde, red.) van Marianne Williamson. Het is heel spiritueel en de kernboodschap is: waar liefde is, is geen angst en waar angst is, is geen liefde. Dat kwam bij mij echt binnen. Je doet dingen altijd uit angst of uit liefde. Toen ik dat begreep, is mijn leven echt enorm verbeterd. Het gaat over wat onvoorwaardelijke liefde is en hoe je die kunt toepassen in je eigen leven. Hoe je je ego opzij zet en je overgeeft aan het leven. Williamson heeft bij mij een zaadje geplant dat ik later ben gaan begrijpen. 

Wat ik ook een heel goed boek vind, is Uw brein als medicijn van David Servan-Schreiber. Een psychiater die zijn eigen depressie is gaan bestuderen. Een superinteressant boek dat je vertelt dat je hersenen een orgaan zijn waarmee je goed om moet gaan, bijvoorbeeld door goed te eten. Ik heb het twintig jaar geleden gelezen, maar nu zou er ongetwijfeld instaan dat je regelmatig offline moet gaan. We hebben veel meer invloed op de conditie van onze hersenen dan we denken, daarom vind ik dit boek zo goed. 

En ik ben erg dol op Eckart Tolle. Veel over het ego, maar eigenlijk zegt hij in al zijn boeken hetzelfde, haha.

‍Je zei net dat je in jouw boek verschillende disciplines met elkaar verbindt. Heb je ook het idee dat je zelf een nieuwe theorie hebt ontwikkeld?
‍Uiteindelijk staat er niets nieuws in mijn boek. Het is vrij breed; de aanpak is nieuw. Zo begint mijn boek met de anatomie van emotionele problemen. Daar ben ik eerlijk gezegd best trots op. Ik heb zelf heel veel aan die kennis gehad: snappen wat het probleem nu eigenlijk is, los van de oorsprong. Emotionele problemen zijn universeel; bijna iedereen heeft last van het gevoel dat ze niet goed genoeg zijn. Als je snapt hoe dat ontstaat, is dat echt een openbaring. 

Een kind gaat denken dat het slecht is, als er iets slechts gebeurt. En als een kind slecht behandeld wordt, houdt het niet op van de ouders te houden; het houdt op van zichzelf te houden. Dat is de kern van het probleem. Iedereen ontwikkelt andere copingmechanismen om ermee om te gaan, maar als je dat begrijpt, is het makkelijker op te lossen. Als een auto het niet doet en je weet dat het aan de carburateur ligt, ben je veel verder dan wanneer je denkt ‘hij doet het gewoon niet’.

Hoe ziet je schrijfproces eruit?
‍Dat is bij elk boek anders. Bij dit boek moest ik me laten leiden door het boek. Ik weet nog dat ik bij mijn debuut doodsangsten uitstond. Voor het eerst ging ik aan de valium vanwege de stress. Ik legde mezelf te veel druk op, dacht dat ik per se elke dag acht uur moest schrijven. Dankzij de boeken die ik inmiddels geschreven heb, ben ik mijn schrijfproces beter gaan begrijpen. Ik doe mezelf geen geweld meer aan en werk in clusters. Ik ben begonnen met het verzamelen van materiaal. Dat werd al snel een chaos. Dan liet ik het een tijdje liggen tot ik weer een idee kreeg. Dan ging ik er goed voor zitten en sloot ik me een paar weken op. Uiteindelijk heeft het schrijven van dit boek drie jaar geduurd. Maar ik durfde te vertrouwen op mezelf. Ik heb geleerd dat het belangrijk is het af en toe los te laten, zodat je onderbewuste ermee aan de slag gaat. Daar werd ik vroeger onzeker van, nu niet meer. Op een gegeven moment had ik een deadline en stond het boek zelfs al in de brochure van de uitgever. Maar ik was nog helemaal niet tevreden en had er helemaal geen goed gevoel over. Toen ben ik er voor gaan liggen en heb het uitgesteld. De uitgever werd er helemaal gek van maar het heeft goed uitgepakt!

‍Minder op de drive van het ego, maar meer op het gevoel?
‍Jazeker, precies!

‍

Ik kan heel goed alleen zijn, maar ben het liever niet.

‍

‍Maar vind je het wel leuk om te schrijven?
‍Soms wel, niet altijd! Ik schrijf al mijn hele leven, dus ik vind het wel leuk. Maar de eenzaamheid die erbij hoort, vind ik niet leuk. Ik leef alleen, dus dat maakt het soms wel zwaar. Met mijn vorige boek ben ik begonnen op Ibiza. Ik ga dan naar een vriendin zodat ik iemand om me heen heb. Dat helpt! Ik kan heel goed alleen zijn, maar ben het liever niet.

Lees je veel ter ontspanning?
‍Ja, maar de laatste tijd niet zoveel. Een van mijn favorieten is Bidden wij voor Owen Meany van John Irving. Ik ben gek op Irving omdat hij zo’n goede verhalenverteller is. Ik hou van ‘Garp’ (De wereld volgens Garp, red.), maar was helemaal van slag na het lezen van Owen Meany. Dat boek greep me zo aan. Het gaat over het leven dat een eigen plan heeft en dat je je daaraan over moet geven. Owen Meany doet dat. Hij luistert naar tekenen die hij krijgt en volgt zijn intuïtie. Hij maakt wonderlijke keuzes in zijn leven en aan het einde snap je waarom hij dat gedaan heeft. Ik kan beter niet verklappen waarom precies, maar het ontroerde me enorm.

Een ander boek dat enorm veel indruk op me heeft gemaakt, is Glamorama van Brett Easton Ellis. Dat vond ik echt ‘mind blowing’ en behoorlijk angstaanjagend. Ik weet nog dat ik eraan begon en de eerste 100 pagina’s vreselijk vond. Het gaat alleen maar over hoe iedereen eruitziet. Maar op een gegeven moment gaat dat verhaal echt van start en aan het einde wil je meteen weer opnieuw beginnen. De hele puzzel valt in elkaar, zo knap. 

‍Vind je Ellis niet lastig om te lezen? Zo hard en kil?
‍Het is ontzettend koud en akelig, maar dat fascineert me omdat ‘dat’ er nu eenmaal ook is. Veel mensen die zich met met spiritualiteit bezighouden, willen het kwaad in de wereld niet zien. Ze zweven en willen alleen de mooie dingen zien.

‍Jij pleit dus voor praktische spiritualiteit?
‍Nou, ik kan gewoon niet zo goed tegen dat ‘zweven’; je ontkent dan eigenlijk wat er aan de hand is. Mijn observatie is dat mensen die zweven hun donkere kant niet willen zien. Maar daar zit juist je pijn, je trauma’s. Voor mij gaat spiritualiteit over het onder ogen zien van je eigen shit, van je minder mooie kanten. Accepteren dat die er ook zijn. Je eigen pijn voelen om die op te lossen. Je kunt niet zeggen ‘ik ben liefde’ terwijl die pijn er nog zit. Dan klopt het niet! Dan gaat het alleen maar over ontkennen en proberen geen last te hebben van dingen. Als je van je levenspijn af wil, moet je hem aankijken.

‍Ontlenen veel zweverige types hun identiteit niet ook juist aan hun spiritualiteit?
‍Jazeker. Een spiritueel ego vertelt je bijvoorbeeld dat je ‘in het nu’ leeft, terwijl het helemaal niet zo is. Het ego gebruikt een ander vocabulaire, maar in de basis verandert er niets. Dan krijg je dus zweverige mensen. 

‍Even terug naar boeken. Las je als kind veel?
‍Enorm! Ik was gek op de boekenserie van Bob Evers. Hoe heette die schrijver nou? Nou ja, het was een hele serie over drie vrienden die avonturen beleefden. De strijd om het goudschip, Tumult in een toeristenhotel … ze waren heel spannend, maar ook grappig. Ik hield vooral van jongensboeken. Mijn moeder heeft een keer tegen iedereen gezegd dat ik zo graag las. Toen kreeg ik dus alleen maar meisjesboeken voor mijn verjaardag, De olijke tweeling enzo, verschrikkelijk! Ik ben ook gek op de sprookjes van Andersen, daar zit zoveel wijsheid in. En Annie M.G. Schmidt natuurlijk; de koningin van de kinderverhalen. 

‍Zijn boeken belangrijk voor acteurs? Kun je het vak leren met boeken?
‍Ik herinner me dat ik weleens een boek van Stanislavski (Konstantin Stanislavski, Russisch acteur, red.) heb gelezen, maar daar ben ik niet veel wijzer van geworden. Acteren moet je vooral doen. Wat je wel kunt leren uit boeken, is mensenkennis. Dat je je kunt inleven in mensen die anders zijn dan jij. Daar zijn romans bij uitstek geschikt voor. 

‍Zijn er schrijvers op wie je jaloers bent? Of boeken die je zelf had willen schrijven?
‍Schrijven zoals John Irving zou ik nooit kunnen. Zulke geweldige verhalen. Er is ook een IJslandse schrijver, ik ben zijn naam even vergeten. Oh ja, Jón Kalman Stefánsson! (schrijver van o.a. Zomerlicht, en dan komt de nacht, red.) Ik hou heel erg van plotgedreven verhalen, zoals De verborgen geschiedenis van Donna Tartt. Zo’n geweldig verhaal; ik zag de personages echt rondlopen. Ik snap niet dat het nog niet verfilmd is. 

Maar goed, die IJslandse schrijver schrijft heel anders. Elke zin is een mokerslag, hij is echt een woordkunstenaar. Het gaat niet om het verhaal, maar om mooie zinnen die het verhaal helemaal uitbenen. Stefánsson laat daarmee veel ruimte over voor eigen verbeelding. 

‍Heb je nog tips op het gebied van coaching?
‍Dat vind ik lastig. Wat ik wel een fijn boek vind, is The artist’s way (Julia Cameron, red.). Dat heeft me op het idee gebracht mijn eigen boek te schrijven. Het boek bestaat volgens mij uit twaalf hoofdstukken en het is de bedoeling dat je eens in de maand een hoofdstuk doet. Ik heb het hele boek in een week gedaan; twee hoofdstukken per dag. Na een week duizelde het me helemaal. Het helpt om in contact te komen met je eigen creativiteit. Ik vond het een heel fijn boek en het inspireerde me om een boek te schrijven over zelfliefde. Ik had er zelfs al een werktitel voor: Houden van jezelf, zo doe je dat. Dat is uiteindelijk mijn laatste boek geworden.

Daarnaast wil ik Traumasporen van Bessel van der Kolk en Het verstrooide brein van Dr. Gabor Mate, een held van mij, graag tippen. Er is naar mijn mening veel te weinig bekend over trauma, wat het is en wat de gevolgen zijn voor je leven en welzijn. Trauma informatie is mijns inziens een belangrijk onderdeel van mentale gezondheid. Ook om de wereld beter te begrijpen is het goed om hier meer van te weten. Begrijp trauma en je begrijpt de wereld. Deze twee boeken zijn erg goed om hier meer over te weten en ook om je eigen (onbewuste) trauma beter te begrijpen.

De tijger ontwaakt van Peter Levine gaat ook over trauma en kan mensen beter doen begrijpen hoe trauma doorwerkt in hun leven. En ook richting geven in hoe trauma op te lossen.

Notes on a nervous planet (Planeet Paranoia, red.) van Matt Haig wil ik ook nog graag noemen. Matt Haig lijdt aan depressies en angsten, veel erger dan ik ooit heb gedaan, en kan dat romanachtig mooi over schrijven. Helder ook. Het is troostrijk. En herkenbaar met heldere tips voor hoe je op een betere manier met je hoofd om kan gaan.

Tot slot Stadsnomade van Amy Liptrot. Dit is een filosofische overdenking over de huidige tijd en de rustgevende kracht van de natuur. Dit boek maakt op een prettige manier duidelijk hoezeer we van de natuur afgedwaald zijn en hoe goed het voor ons is om daar weer contact mee te maken en dat je daarvoor niet naar de bergen hoeft. Gewoon in de stad. Bovendien schrijft ze prachtig en slim.
‍

‍Je boek doet ook denken aan Byron Katie.
‍Echt? Ik ben een keer naar een bijeenkomst van haar gegaan, maar ik vond het echt onzin. Het was helemaal niet aan mij besteed. Pas later zijn haar ‘vier vragen’ bij mij gevallen. 

‍Was er voor jou een moment waarop je ‘het’ snapte?
‍Het is een heel proces geweest. Ik ben in 2014 begonnen met een opleiding tot EFT-therapeut. Met EFT (emotional freedom technique, red.) kun je stress elimineren. Je hebt meer helderheid en wordt niet meer gedreven door angst. Pas als je rustig bent, kun je dingen leren of snappen. Je hebt dan meer toegang tot je grotere bewustzijn. Ego is de stem van je angst. Ik vergelijk het vaak met zo’n sneeuwbal die je moet schudden. Pas als alles is neergedaald, zie je echt wat het is. Ik had al heel veel kennis, maar dankzij EFT kon ik de angst loslaten.

‍Heeft het verkrijgen van inzichten niet ook te maken met levenservaring en leeftijd?
‍Je hebt natuurlijk ervaring nodig, maar er zijn dingen die je al op jonge leeftijd uitgelegd kunnen worden. Voor je je leven op verkeerde dingen gaat bouwen. Als je de overtuiging hebt dat je niet goed genoeg bent, bouw je je leven vanuit die overtuiging verder op. Je maakt dan keuzes om de wereld te laten zien dat je wèl goed genoeg bent, terwijl je die misschien helemaal niet zo leuk vindt! Dan word je niet gelukkig. Dat zie ik in mijn werk als therapeut heel veel: mensen met veel materiële rijkdom die doodongelukkig zijn en niet weten hoe ze moeten leven. Ze hebben zich alleen maar beziggehouden met het vergaren van rijkdom. Maar iedereen is op zijn best als hij iets doet wat hij leuk vindt. En dat kan alles zijn; er zijn mensen die boekhouden heel erg leuk vinden. Als je maar plezier hebt in wat je doet! 

‍Heb je ook nog steeds plezier in het acteren?
‍Ik vind het leuker dan ik het ooit gevonden heb. Vroeger belemmerde de stress mijn spel. Die is nu weg, dus als ik nu speel, geniet ik er echt van. Maar ik realiseer me dat ik in mijn carrière keuzes heb gemaakt die alleen maar met de buitenwereld te maken hadden.

‍

Ik vind het helemaal niet erg dat ik verkeerde keuzes heb gemaakt, maar had graag met minder angst geleefd.

‍

‍Ego-gedreven keuzes?
‍Ja, een regisseur vroeg me ooit “wil je goed worden of wil je beroemd worden?”. Ik wilde het natuurlijk allebei. Als ik heel eerlijk ben, heb ik de afslag ‘beroemd’ genomen. Door voor het televisiewerk te kiezen, kwam ik in een commercieel circuit terecht. Terwijl ik me daar nooit echt prettig bij voelde en de andere kant beter bij me past. Ik zie nu wel heel goed op welke momenten ik beslissingen heb genomen vanuit angst en waarop ik niet mijn liefde voor het acteren heb gevolgd. Het is niet leuk om zo naar je eigen leven te kijken, maar het kan je ook veel opleveren. Uiteindelijk heeft het me hier gebracht. Ik ben nu ook heel blij met mezelf en mijn leven, maar het was wel een struggle. Ik vind het helemaal niet erg dat ik verkeerde keuzes heb gemaakt, maar had graag met minder angst geleefd. 

Ik wil mijn ervaring met zoveel mogelijk mensen delen. Daarom is het ook fijn om een boek te schrijven; daarmee bereik je meer mensen. Ik doe nog steeds 1-op-1-sessies, maar ben ook bezig met het opzetten van een platform en online cursus. Van mijn vorige boek Sofasessies heb ik een theatervoorstelling gemaakt. Dat is voor mij de perfecte manier om nog meer mensen te bereiken. En ik kan natuurlijk acteren, dat helpt wel echt. 

‍Tot slot: met welke Nederlandse of Belgische schrijver of schrijfster zou je graag wat leuks doen?
‍Tommy Wieringa! Ik vind hem zo erudiet en bijzonder. Hij doet zen-meditatie en heeft zo’n mooie stem. Bovendien is hij een erg goede schrijver; ik denk niet dat ik me snel met hem verveel.

‍

–––––––––––––––––

Bekijk hier alle door Marian Mudder aanbevolen boeken. Volg Marian op Instagram, Twitter en Facebook of bezoek marianmudder.nl voor meer informatie over haar boeken.